Μια στέψη, μια δολοφονία κι ένας πόλεμος. Έτσι θα μπορούσε να συνοψιστεί η ιστορία των τηλεοπτικών ειδήσεων που έχει κλείσει ήδη έξι δεκαετίες. Η δύναμη της τηλεοπτικής ενημέρωσης θα γίνει ιδιαίτερα αισθητή από τα πρώτα χρόνια και θα είναι ο βασικός παράγοντας που θα καταστήσει την τηλεόραση το ισχυρότερο μέσο. Πρωταγωνιστές σ’ αυτή τη συναρπαστική ιστορία θα είναι αμερικανοί και βρετανοί πρωτοπόροι, οι οποίοι αξιοποιώντας κάθε φορά τα επιτεύγματα της τεχνολογίας στην τηλεοπτική κάλυψη των μεγάλων γεγονότων, θα δημιουργήσουν κορυφαίες στιγμές-ορόσημα στην εξέλιξη των ειδήσεων.
Το πρώτο μεγάλο τηλεοπτικό γεγονός εκτυλίχθηκε το 1953 όταν οι πρωτοπόροι του BBC κάλυψαν τη στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ. Αυξήθηκαν τότε κατακόρυφα οι πωλήσεις τηλεοπτικών δεκτών στη Βρετανία και καταγράφηκε το πρώτο μεγάλο ρεκόρ τηλεθέασης με 20 εκατομμύρια Βρετανούς που παρακολούθησαν την τελετή της στέψης η οποία μεταδόθηκε και σε πολλές χώρες της Ευρώπης.
Το επόμενο ορόσημο δημιουργήθηκε δέκα χρόνια αργότερα, το 1963, όταν τα τρία μεγάλα αμερικανικά δίκτυα έκαναν μια μαραθώνια τηλεοπτική μετάδοση για τη δολοφονία και την κηδεία του Προέδρου Kennedy με πρωταγωνιστή μία από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες των τηλεοπτικών ειδήσεων, τον Walter Cronkite. Εκατόν ογδόντα εκατομμύρια αμερικανοί τηλεθεατές παρακολούθησαν την κάλυψη αυτή, αριθμός ρεκόρ στην ιστορία της τηλεόρασης. Επίσης για πρώτη φορά ένα τόσο σημαντικό γεγονός μεταδόθηκε σ’ όλο τον κόσμο από τον πρώτο τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο, τον Telstar.
Το 1991 η κάλυψη ενός πολέμου θα ανατρέψει οριστικά τα δεδομένα της παγκόσμιας τηλεοπτικής ενημέρωσης. Το CNN του Ted Turner μεταδίδει LIVE τον Πόλεμο του Κόλπου και δημιουργεί μια νέα εποχή στις τηλεοπτικές ειδήσεις καθιερώνοντας ένα παγκόσμιο τηλεοπτικό κοινό που υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο. Οι ζωντανές μεταδόσεις του πολέμου αυτού θα προκαλέσουν μια μεγάλη ιστορική ανατροπή στη διεθνή πολιτική και το φαινόμενο θα ονομαστεί «Επίδραση CNN».
Τα τρία αυτά μεγάλα γεγονότα έχουν ένα κοινό τηλεοπτικό χαρακτηριστικό. Μεταδόθηκαν ζωντανά, ήταν με τη διεθνή γλώσσα της τηλεόρασης LIVE, όπως μια σειρά από άλλα σημαντικά γεγονότα της παγκόσμιας επικαιρότητας, κι έδωσαν το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της τηλεοπτικής ενημέρωσης. Εκείνο που για περισσότερο από 60 χρόνια αποδεδειγμένα εξακολουθεί να προσελκύει το μεγαλύτερο τηλεοπτικό κοινό. Τα πάντα, παντού με εικόνα και ήχο όταν διαδραματίζονται, LIVE, υπερνικώντας τη φυσική απόσταση που χωρίζει τα γεγονότα από τους τηλεθεατές.
Τα «Γεγονότα LIVE» περιλαμβάνουν όλη την εξέλιξη των τηλεοπτικών ειδήσεων, τα πρότυπα και τις τάσεις που επικράτησαν μέχρι σήμερα. Σημεία αναφοράς της εξέλιξης αυτής είναι τα μεγάλα βήματα που έκαναν δύο πρωτοπόροι της τηλεόρασης οι οποίοι κυριαρχούν μέχρι σήμερα: οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί. Εξακολουθούν να καθορίζουν την πορεία των τηλεοπτικών ειδήσεων παγκοσμίως και φυσικά τα χνάρια τους ακολουθεί και η ελληνική τηλεοπτική πραγματικότητα.
Το βιβλίο αυτό είναι προϊόν μιας πολύχρονης έρευνας και μελέτης από τον γράφοντα μετά από είκοσι χρόνια θητείας στις ειδήσεις της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου.
Το τελευταίο τμήμα του βιβλίου περιλαμβάνει την εξέλιξη του ενημερωτικού ραδιοφώνου, του μεγάλου αδελφού της τηλεόρασης. Τα ραδιοφωνικά προγράμματα αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τους ανθρώπους της τηλεόρασης όχι μόνο στα πρώτα χρόνια τηλεοπτικού βίου. Ο Turner εμπνεύστηκε τη δημιουργία του CNN ακούγοντας ένα ενημερωτικό ραδιόφωνο στην Ατλάντα.
Εκτός από τη βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος του βιβλίου , χρησιμοποιήθηκαν για την εργασία αυτή πολλά άρθρα για τα οποία γίνεται ειδική αναφορά κατά περίπτωση στις σελίδες του βιβλίου. Ιστορικά στοιχεία αντλήθηκαν από τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα και κυρίως από CNN, BBC, CBS, NBC, ABC, ITV και AL JAZEERA. Αξιοποιήθηκαν σημαντικές έρευνες των Πανεπιστημίων Harvard, Columbia, Missouri, San Diego, Berkeley, Glasgow, Cardiff και Westminster. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν άρθρα με θαυμαστή πληρότητα από το MBC και αξιόλογα ρεπορτάζ του Terrence Smith που μεταδόθηκαν από το PBS. Πολύτιμες πηγές για την εργασία αυτή ήταν οι μεγάλες αμερικανικές και βρετανικές εφημερίδες, οι επιθεωρήσεις δημοσιογραφίας (CJR, AJR, BJR) καθώς και οι ανεξάρτητοι δημοσιογραφικοί οργανισμοί ( PEJ, CPJ).
Για την ανάπτυξη των θεμάτων προτιμήθηκε το δημοσιογραφικό ύφος με την παράθεση γεγονότων και συμπερασμάτων στην κρίση του αναγνώστη και περιορισμό της προσωπικής άποψης η οποία ούτως ή άλλως εκφράζεται από την αξιολόγηση και τις επιλογές του περιεχομένου.
Τα «Γεγονότα LIVE» είναι η εξέταση των τηλεοπτικών ειδήσεων από την οπτική γωνία του δημοσιογράφου που εργάζεται γι αυτές. Το δεδομένο αυτό δεν περιορίζει φυσικά και τα στοιχεία κριτικής θεώρησης των τηλεοπτικών ειδήσεων που γίνεται είτε με την παρουσίαση στοιχείων από έρευνες, είτε με αναφορά σημαντικών απόψεων σε κρίσιμα θέματα.
Σε όλη την ιστορική διαδρομή των τηλεοπτικών ειδήσεων το ισχυρό πλεονέκτημα ήταν πάντα η δύναμη της εικόνας. Η μετάδοση και η περιγραφή εικόνων από μεγάλα γεγονότα που αποτέλεσε και μια κοινή ιστορική εμπειρία μεγάλων τηλεοπτικών ακροατηρίων.
Μπορεί να είναι υπερβολή που σε κάποιες μεγάλες στιγμές της τηλεόρασης οι αμερικανοί μίλησαν για «ζωντανή μετάδοση της ιστορίας». Ωστόσο οι τηλεοπτικές ειδήσεις εκτός από την αίσθηση του αυτόπτη μάρτυρα που έδωσαν και δίνουν στους θεατές αποτελούν κι ένα καθοριστικό ιστορικό εργαλείο.
Το πρώτο μεγάλο τηλεοπτικό γεγονός εκτυλίχθηκε το 1953 όταν οι πρωτοπόροι του BBC κάλυψαν τη στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ. Αυξήθηκαν τότε κατακόρυφα οι πωλήσεις τηλεοπτικών δεκτών στη Βρετανία και καταγράφηκε το πρώτο μεγάλο ρεκόρ τηλεθέασης με 20 εκατομμύρια Βρετανούς που παρακολούθησαν την τελετή της στέψης η οποία μεταδόθηκε και σε πολλές χώρες της Ευρώπης.
Το επόμενο ορόσημο δημιουργήθηκε δέκα χρόνια αργότερα, το 1963, όταν τα τρία μεγάλα αμερικανικά δίκτυα έκαναν μια μαραθώνια τηλεοπτική μετάδοση για τη δολοφονία και την κηδεία του Προέδρου Kennedy με πρωταγωνιστή μία από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες των τηλεοπτικών ειδήσεων, τον Walter Cronkite. Εκατόν ογδόντα εκατομμύρια αμερικανοί τηλεθεατές παρακολούθησαν την κάλυψη αυτή, αριθμός ρεκόρ στην ιστορία της τηλεόρασης. Επίσης για πρώτη φορά ένα τόσο σημαντικό γεγονός μεταδόθηκε σ’ όλο τον κόσμο από τον πρώτο τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο, τον Telstar.
Το 1991 η κάλυψη ενός πολέμου θα ανατρέψει οριστικά τα δεδομένα της παγκόσμιας τηλεοπτικής ενημέρωσης. Το CNN του Ted Turner μεταδίδει LIVE τον Πόλεμο του Κόλπου και δημιουργεί μια νέα εποχή στις τηλεοπτικές ειδήσεις καθιερώνοντας ένα παγκόσμιο τηλεοπτικό κοινό που υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο. Οι ζωντανές μεταδόσεις του πολέμου αυτού θα προκαλέσουν μια μεγάλη ιστορική ανατροπή στη διεθνή πολιτική και το φαινόμενο θα ονομαστεί «Επίδραση CNN».
Τα τρία αυτά μεγάλα γεγονότα έχουν ένα κοινό τηλεοπτικό χαρακτηριστικό. Μεταδόθηκαν ζωντανά, ήταν με τη διεθνή γλώσσα της τηλεόρασης LIVE, όπως μια σειρά από άλλα σημαντικά γεγονότα της παγκόσμιας επικαιρότητας, κι έδωσαν το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της τηλεοπτικής ενημέρωσης. Εκείνο που για περισσότερο από 60 χρόνια αποδεδειγμένα εξακολουθεί να προσελκύει το μεγαλύτερο τηλεοπτικό κοινό. Τα πάντα, παντού με εικόνα και ήχο όταν διαδραματίζονται, LIVE, υπερνικώντας τη φυσική απόσταση που χωρίζει τα γεγονότα από τους τηλεθεατές.
Τα «Γεγονότα LIVE» περιλαμβάνουν όλη την εξέλιξη των τηλεοπτικών ειδήσεων, τα πρότυπα και τις τάσεις που επικράτησαν μέχρι σήμερα. Σημεία αναφοράς της εξέλιξης αυτής είναι τα μεγάλα βήματα που έκαναν δύο πρωτοπόροι της τηλεόρασης οι οποίοι κυριαρχούν μέχρι σήμερα: οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί. Εξακολουθούν να καθορίζουν την πορεία των τηλεοπτικών ειδήσεων παγκοσμίως και φυσικά τα χνάρια τους ακολουθεί και η ελληνική τηλεοπτική πραγματικότητα.
Το βιβλίο αυτό είναι προϊόν μιας πολύχρονης έρευνας και μελέτης από τον γράφοντα μετά από είκοσι χρόνια θητείας στις ειδήσεις της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου.
Το τελευταίο τμήμα του βιβλίου περιλαμβάνει την εξέλιξη του ενημερωτικού ραδιοφώνου, του μεγάλου αδελφού της τηλεόρασης. Τα ραδιοφωνικά προγράμματα αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τους ανθρώπους της τηλεόρασης όχι μόνο στα πρώτα χρόνια τηλεοπτικού βίου. Ο Turner εμπνεύστηκε τη δημιουργία του CNN ακούγοντας ένα ενημερωτικό ραδιόφωνο στην Ατλάντα.
Εκτός από τη βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος του βιβλίου , χρησιμοποιήθηκαν για την εργασία αυτή πολλά άρθρα για τα οποία γίνεται ειδική αναφορά κατά περίπτωση στις σελίδες του βιβλίου. Ιστορικά στοιχεία αντλήθηκαν από τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα και κυρίως από CNN, BBC, CBS, NBC, ABC, ITV και AL JAZEERA. Αξιοποιήθηκαν σημαντικές έρευνες των Πανεπιστημίων Harvard, Columbia, Missouri, San Diego, Berkeley, Glasgow, Cardiff και Westminster. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν άρθρα με θαυμαστή πληρότητα από το MBC και αξιόλογα ρεπορτάζ του Terrence Smith που μεταδόθηκαν από το PBS. Πολύτιμες πηγές για την εργασία αυτή ήταν οι μεγάλες αμερικανικές και βρετανικές εφημερίδες, οι επιθεωρήσεις δημοσιογραφίας (CJR, AJR, BJR) καθώς και οι ανεξάρτητοι δημοσιογραφικοί οργανισμοί ( PEJ, CPJ).
Για την ανάπτυξη των θεμάτων προτιμήθηκε το δημοσιογραφικό ύφος με την παράθεση γεγονότων και συμπερασμάτων στην κρίση του αναγνώστη και περιορισμό της προσωπικής άποψης η οποία ούτως ή άλλως εκφράζεται από την αξιολόγηση και τις επιλογές του περιεχομένου.
Τα «Γεγονότα LIVE» είναι η εξέταση των τηλεοπτικών ειδήσεων από την οπτική γωνία του δημοσιογράφου που εργάζεται γι αυτές. Το δεδομένο αυτό δεν περιορίζει φυσικά και τα στοιχεία κριτικής θεώρησης των τηλεοπτικών ειδήσεων που γίνεται είτε με την παρουσίαση στοιχείων από έρευνες, είτε με αναφορά σημαντικών απόψεων σε κρίσιμα θέματα.
Σε όλη την ιστορική διαδρομή των τηλεοπτικών ειδήσεων το ισχυρό πλεονέκτημα ήταν πάντα η δύναμη της εικόνας. Η μετάδοση και η περιγραφή εικόνων από μεγάλα γεγονότα που αποτέλεσε και μια κοινή ιστορική εμπειρία μεγάλων τηλεοπτικών ακροατηρίων.
Μπορεί να είναι υπερβολή που σε κάποιες μεγάλες στιγμές της τηλεόρασης οι αμερικανοί μίλησαν για «ζωντανή μετάδοση της ιστορίας». Ωστόσο οι τηλεοπτικές ειδήσεις εκτός από την αίσθηση του αυτόπτη μάρτυρα που έδωσαν και δίνουν στους θεατές αποτελούν κι ένα καθοριστικό ιστορικό εργαλείο.
Θ. Δ. ΣΤΙΝΗΣ
